‘Verloren’ kerkhoven zijn op meerdere plaatsen in Nederland te vinden. Het woord ‘verloren’ heeft geen betrekking op een kerkhof dat ‘kwijtgeraakt’ is, maar heeft vooral betrekking op de ‘verlorenen’: overledenen die er in een anoniem graf begraven werden en voor wie op de kerkhoven of na 1829 op de nieuw aangelegde begraafplaatsen geen plek was. Op deze kerkhoven werden heidenen (ongelovigen), terechtgestelden, zelfmoordenaars, zwervers, aangespoelde zeemannen en ongedoopte kinderen begraven.
Verloren kerkhof Schalkwijk
Het ‘Verloren kerkhof’ in Schalkwijk is zo’n begraafplaats. Het lag aan de Achterdijk in het buitengebied van Schalkwijk. De begraafplaats was bestemd voor het begraven van zwervers die in de gemeente Schalkwijk en Tull en ’t Waal overleden en drenkelingen die in de uiterwaarden van de Lek aanspoelden. Op 8 augustus 1945 vond de laatste begraving plaats. De begraafplaats werd gesloten op 12 februari 1951. Het kerkhof raakte in vergetelheid totdat de plaatselijke historische vereniging zich over de geschiedenis van het kerkhof en de plek ontfermde.
Er zijn meer verloren kerkhoven bekend
• In Bilthoven in de bossen van De Leyen. Hier lagen zwervers en onderduikers uit de Tweede Wereldoorlog begraven.
• In Cothen aan de Bredeweg. Hier was tot ongeveer 1945 een kerkhof, waar vooral zwervers werden begraven.
• In Werkhoven aan de Achterdijk schuin tegenover huisnummer 58. Nu rest alleen nog een groep bomen tussen de weilanden. Aangelegd in 1872-1874 als algemene begraafplaats van de gemeente Werkoven. De begraafplaats lag jarenlang ongebruikt, maar werd wel onderhouden. In februari 1934 werd de eerste overledene hier begraven. In 1947 werd het ‘kerkhof’ gesloten. Het ‘eenige lijk’ op de begraafplaats opgegraven en herbegraven op de N.H. Begraafplaats aan de Leemkolkweg in Werkhoven.
• Verloren kerkhof in Groenlo. Een poort in het hekwerk geeft er nog toegang tot het terrein dat n de volksmond bekend staat als het Verloarne Karkhof, het Verloren Kerkhof. Op diverse topografische kaarten vanaf de 19de eeuw wordt het terrein aangeduid als ‘Begraafplaats’, op andere kaarten staan er alleen kruisen ingetekend.
• Verloren kerkhof in Buggenum (Limburg). Het dorp had vroeger twee kerkhoven: een kerkhof rondom de kerk en een kerkhof buiten het dorp. Het verloren kerkhof lag op de driehoek bij afsplitsing van de Goorseweg van de Meiboomkensweg.
