Nederland telt 4500 begraafplaatsen, waarvan een groot deel nog in gebruik is, sommige al vanaf de middeleeuwen. Historische begraafplaatsen zijn vaak bij een kerk te vinden. Kerkhof, kerk en grafmonumenten vormen dan samen een bijzondere geheel. Ook (buiten)begraafplaatsen, waarvan een groot deel na 1828 buiten de toenmalige bebouwde kom van een groter dorp of stad zijn aangelegd, zijn door hun parkachtige aanleg, waardevolle grafmonumenten en bijzondere architectuur van historisch belang.
Maar dat maakt nog niet van iedere oude begraafplaats een historische begraafplaats. Het zijn vooral de begraafplaatsen die worden beheerd door een stichting, vereniging of werkgroep die zich met vrijwilligers en betaalde krachten inzetten voor het behoud van het funerair erfgoed. Vaak zijn deze begraafplaatsen ‘gesloten’ (er mag niet meer worden begraven) of mag er alleen nog worden bijgezet in bestaande graven. Maar ook een begraafplaats waarop nog wordt begraven, kan een historische begraafplaats zijn.
Beschermde status
Zo’n 1300 begraafplaatsen en objecten op begraafplaatsen zijn beschermd door de rijksoverheid. Ook de gemeente beschermt steeds vaker begraafplaatsen en grafmonumenten. In totaal zijn er meer dan 450 beschermd.
Onderstaande lijst is niet compleet en wordt nog steeds geactualiseerd en waar nodig aangevuld.
Amerongen
Oude Algemene Begraafplaats
Rijksstraatweg
3958 ES Amerongen
Gemeente Utrechtse Heuvelrug
> Leestip: Graven met een verhaal [PDF]
Amsterdam
Petruskerkhof
Spaarndammerdijk 687
1014 AE Amsterdam
Stichting Behoud Petruskerk
Amsterdam
Huis te Vraag
Rijnsburgstraat 51 (t/o Sassenheimstraat)
1059 AT Amsterdam
Stichting Huis te Vraag (i.o.)
Assen
Noorderbegraafplaats
Kerkhofslaan
9401 GJ Assen
Stichting Noorderbegraafplaats Assen
Assen
Zuiderbegraafplaats (1895)
Beilerstraat 86
9401 PN Assen
Gemeente Assen
Baarn
Oude Begraafplaats Baarn
Berkenweg, ingang: Acacialaan
Baarn
Werkgroep Oude Begraafplaats Baarn
Barger-Compascuum
Hoogveenkerkhof
Stikker 1
7884 PW Barger-Compascuum
Stichting Behoud Hoogveenkerkhof Barger-Compascuum
Lees: ’t Aole Kerkhof in Barger-Compascuum
Bavel
Kerkhof Bavel
Kerkstraat 1
4854 CC Bavel
Stichting Kerkhof Bavel
Bennekom
Begraafplaats Bennekom
Kerkhoflaan 45
6721 EX Bennekom
Stichting Behoud Begraafplaats Bennekom
Boskoop
Oude Begraafplaats Reijerskoop
Reijerskoop 83
2771 BE Boskoop
Werkgroep Oude Begraafplaats Reijerskoop
Bussum
Oude RK Begraafplaats Sint-Vitus
Nieuwe Hilversumseweg 55
1406 TD Bussum
Stichting tot Behoud van de Oude Rooms-Katholieke Begraafplaats te Bussum
Den Dolder
Begraafplaats Het Stille Hofje
Pleineslaan, ingang tussen nrs. 66-68
3734 EP Den Dolder
Stichting Het Stille Hofje begraafplaats Den Dolder
Deventer
Oude Algemene Begraafplaats
Diepenveenseweg 78
7413 AS Deventer
Stichting Oude Begraafplaatsen Deventer
Deventer
Colmschate
Veldpaperweg / Sworminksweg
7429 AL Colmschate
Stichting Oude Begraafplaatsen Deventer
Doetinchem
Stadsbegraafplaats
Dominee van Dijkweg
7001 CS Doetinchem
Ambtsbegraafplaats
Dr. Huber Noodtstraat t/o 117
7001 DZ Doetinchem
Stichting Behoud Stads- en Ambtsbegraafplaats Doetinchem
Enter
Algemene begraafplaats Julianastraat
Julianastraat
7468 BS Enter
Stichting Historische Begraafplaatsen Wierden Enter
Gasselte
Kerkhof bij Het Witte Kerkje
Dorpsstraat 5
9462 PJ Gasselte
Historisch Kerkhof van de Stichting Vrienden van het Witte Kerkje
Gorinchem
Oude Algemene Begraafplaats
W. de Vries Robbeweg 33
4206 AK Gorinchem
Gouda
Oude Begraafplaats
Prins Hendrikstraat 3
2802 JA Gouda
Stichting Oude Begraafplaats
Hilversum
Gedenck te Sterven (Stadstuin De Hof)
Oude Torenstraat z/n
1211 JB Hilversum
Stichting De Hof
Hilversum
Bosdrift
Bosdrift 12
1215 AL Hilversum
Uitvaartstichting Hilversum
Hoorn
Begraafplaats Het Keern
Keern 27
1624 NC Hoorn
Stichting Vrienden van de begraafplaats Keern te Hoorn
WINNAAR GOUDEN TEREBINTH 2022
Horst
Oud Kerkhof
Kerkeveld z/n
5961 GE Horst
Stichting Oud Kerkhof Horst
Hulst
Gemeentelijke Begraafplaats/ Begraafplaats Zoutestraat
Glacisweg 36
4561 HG Hulst
De Vier Ambachten, Werkgroep Funerair Erfgoed
Leiden
Algemene Begraafplaats
Groenesteeg 126a
2312 SR Leiden
Stichting tot instandhouding Begraafplaats Groenesteeg
WINNAAR GOUDEN TEREBINTH 2024
Naaldwijk
RK Begraafplaats
Dijkweg t/o 9
2671 GA Naaldwijk
Werkgroep Behoud R.K. Begraafplaats Dijkweg
Middenmeer (Wieringermeer)
Algemene Begraafplaats Middenmeer
Kerkhoflaan 1
1775 CB Middenmeer
Stichting Cultureel Erfgoed Begraafplaats Middenmeer
Naarden
Oude Begraafplaats
Amersfoortsestraatweg 332
1401 CS Naarden
Stichting tot Behoud van de Oude Begraafplaats van Naarden
Nieuw-Lekkerland
Oude Begraafplaats
Lekdijk 100
2957 CJ Nieuw-Lekkerland
Stichting tot behoud en gebruik van de oude Algemene Begraafplaats te Nieuw-Lekkerland
Nijmegen
Daalseweg
Daalseweg t/o 207
6521 GK Nijmegen
Stichting In Paradisum
Nijmegen
Neerbosch
Dennenstraat 125
6543 JR Nijmegen
Stichting In Paradisum
Stenenkruisstraat
Prins Bernhardstraat 15
6521 AC Nijmegen
Stichting In Paradisum
Obergum
Hof van Obergum
Ranumerweg z/n
9951 ST Winsum
Werkgroep Obergumer begraafplaats
Oisterwijk
Joodse Begraafplaats
Hondsbergselaan
5061 JR Oisterwijk
Stichting Behoud Joodse Begraafplaats Oisterwijk
Oosterbeek
Begraafplaats Fangmanweg
Fangmanweg 21
6862 EH Oosterbeek
Stichting Begraafplaats Fangmanweg Oosterbeek
Purmerend
Oude Begraafplaats
Nieuwstraat 90
1441 CN Purmerend
Stichting Behoud en herstel Oude Begraafplaats Purmerend
Purmerend
Kerkhof Overweersepolderdijk
Overweersepolderdijk 24
1442 AC Purmerend
Stichting Kerkhof Overweersepolderdijk
Rheden
Oude Begraafplaats De Pinkel
Pinkelseweg 2
6991 GJ Rheden
Stichting Oude begraafplaats De Pinkel
Rockanje
Maria Rust
Zeeweg 2
3235 AX Rockanje
Werkgroep Maria Rust
Roermond
Oude Kerkhof (De aje kirkhaof, nabij Kapel in ’t Zand)
Weg langs het kerkhof
6045 AN Roermond
Stichting Oude Kerkhof
Roosendaal
Algemene Begraafplaats
Bachlaan 1
4702 KD Roosendaal
Stichting Begraafplaatsen Roosendaal
RK Begraafplaats
Kalsdonksestraat 124E (Bredaseweg)
4702 ZH Roosendaal
Stichting Begraafplaatsen Roosendaal
Tiel
Joodse begraafplaats
Voor de Kijkuit
4001 HG Tiel
Stichting tot Instandhouding van Historische Begraafplaatsen in Tiel en Omstreken
Ter navolging
Lingedijk 1
4001 XH Tiel
Stichting tot Instandhouding van Historische Begraafplaatsen in Tiel en Omstreken
WINNAAR GOUDEN TEREBINTH 2018
Valkenswaard
Oude Begraafplaats
Kerkhofstraat
5554 HG Valkenswaard
Stichting Op den Rosheuvel
Veenendaal
Gedenkpark De Oude Begraafplaats
Weverij t/o 192
3901 WJ Veenendaal
Historische Vereniging Oud Veenendaal
Velp
RK Begraafplaats
Bergweg 11a
6881 LL Velp
Stichting Behoud RK Begraafplaats Bergweg Velp
Velp
Oude Begraafplaats
Reinaldstraat 18b
6883 HN Velp
Stichting Oude Begraafplaats Reinaldstraat Velp
Wierden
Algemene begraafplaats Appelhofstraat
Appelhofstraat 30
7641 CA Wierden
Stichting Historische Begraafplaatsen Wierden Enter
Zeist
Oude Algemene Begraafplaats Zeist
Bergweg 21-23
3701 JJ Zeist
Stichting Oude Algemene Begraafplaats ‘De Kleine en de Groote’
Zutphen
Oude Begraafplaats Zutphen
Warnsveldseweg 105
7204 BC Zutphen
Gemeente Zutphen
R.K. Begraafplaats Zutphen
Warnsveldseweg 107
7404 BE Zutphen
Parochie 12 Apostelen
Zwolle
Begraafplaats Bergklooster
Bergkloosterweg 92
8034 PS Zwolle
Vereniging Begraafplaats Bergklooster
