Nederland telt meer dan vierduizend begraafplaatsen, waarvan een groot deel nog in gebruik is, soms al vanaf de middeleeuwen. Vooral historische begraafplaatsen zijn vaak bij een kerk te vinden. Kerkhof, kerk en grafmonumenten vormen dan samen een bijzondere geheel. Ook (buiten)begraafplaatsen, waarvan een groot deel na 1828 buiten de toenmalige bebouwde kom van een groter dorp of stad zijn aangelegd, zijn door hun parkachtige aanleg, waardevolle grafmonumenten en bijzondere architectuur van historisch belang.
Wat is een historische begraafplaats?
Maar dat maakt nog niet van iedere oude begraafplaats een historische begraafplaats. Het zijn vooral de begraafplaatsen die worden beheerd door een stichting, vereniging of werkgroep die zich met vrijwilligers en betaalde krachten inzetten voor het behoud van het funerair erfgoed.
Beschermde status
Zo’n 1300 begraafplaatsen en objecten op begraafplaatsen zijn beschermd door de rijksoverheid. Ook de gemeente beschermt steeds vaker begraafplaatsen en grafmonumenten. In totaal zijn er meer dan 450 beschermd.
Overzichtskaart Historische begraafplaatsen
Onderstaande lijst is niet compleet en wordt nog steeds geactualiseerd en waar nodig aangevuld.
Amsterdam
Huis te Vraag
Rijnsburgstraat 51 (t/o Sassenheimstraat)
1059 AT Amsterdam
Stichting Huis te Vraag (i.o.)
Petrus kerkhof
Spaarndammerdijk 687
1014 AE Amsterdam
Stichting Behoud Petruskerk
Assen
Noorderbegraafplaats
Kerkhofslaan
Stichting Noorderbegraafplaats Assen
Zuiderbegraafplaats (1895)
Beilerstraat 86
9401 PN Assen
Gemeente Assen
Baarn
Oude Begraafplaats
Berkenweg/Acacialaan
Baarn
Werkgroep Oude Begraafplaats
Barger-Compascuum
Hoogveenkerkhof
Stikker z/n
7884 PW Barger-Compascuum
Stichting Behoud Hoogveenkerkhof Barger-Compascuum
Bavel
Kerkhof Bavel
Kerkstraat 1
4854 CC Bavel
Stichting Kerkhof Bavel
Bennekom
Begraafplaats Bennekom
Kerkhoflaan 45
6721 EX Bennekom
Stichting Behoud Begraafplaats Bennekom
Boskoop
Oude Begraafplaats Reijerskoop
Reijerskoop 83
2771 BE Boskoop
Werkgroep Oude Begraafplaats Reijerskoop
Bussum
Oude RK Begraafplaats Sint-Vitus
Nieuwe Hilversumseweg 55
1406 TD Bussum
Stichting tot Behoud van de Oude Rooms-Katholieke Begraafplaats te Bussum
Deventer
Colmschate
Oude Begraafplaats
Veldpaperweg / Sworminksweg
7429 AL Colmschate
Stichting Oude Begraafplaatsen Deventer
Den Dolder
Begraafplaats Het Stille Hofje
Pleineslaan, ingang tussen nrs. 66-68,
3734 EP Den Dolder
Stichting Het Stille Hofje begraafplaats Den Dolder
Deventer
Oude Algemene Begraafplaats
Diepenveenseweg 78
7413 AS Deventer
Stichting Oude Begraafplaatsen Deventer
Doetinchem
Ambtsbegraafplaats
Dr. Huber Noodtstraat
7001 DZ Doetinchem
Stadsbegraafplaats
Dominee van Dijkweg
7001 CS Doetinchem
Stichting Behoud Stads- en Ambtsbegraafplaats Doetinchem
Gasselte
Kerkhof bij Het Witte Kerkje
Dorpsstraat 5
9462 PJ Gasselte
Historisch Kerkhof van de Stichting Vrienden van het Witte Kerkje
Gouda
Oude Begraafplaats
Prins Hendrikstraat 3, 2802 JA Gouda
Stichting Oude Begraafplaats
Hilversum
Gedenck te Sterven (Stadstuin De Hof)
Oude Torenstraat z/n, 1211 JB Hilversum
Stichting De Hof
Bosdrift
Bosdrift 12
1215 AL Hilversum
Uitvaartstichting Hilversum
Horst
Oud Kerkhof
Kerkeveld z/n, 5961 GE Horst
Stichting Oud Kerkhof Horst
Hoorn
WINNAAR GOUDEN TEREBINTH 2022
Begraafplaats Keern
Keern 27
1624 NC Hoorn
Stichting Vrienden van de begraafplaats Keern te Hoorn
Hulst
Gemeentelijke Begraafplaats/ Begraafplaats Zoutestraat
Glacisweg 36
4561 HG Hulst
De Vier Ambachten, Werkgroep Funerair Erfgoed
Leiden
Algemene Begraafplaats
Groenesteeg z/n
2312 SR Leiden
Stichting tot instandhouding Begraafplaats Groenesteeg
Nieuw-Lekkerland
Oude Begraafplaats
Lekdijk 100
2957 CJ Nieuw-Lekkerland
Stichting tot behoud en gebruik van de oude Algemene Begraafplaats te Nieuw-Lekkerland
Naaldwijk
RK Begraafplaats
Dijkweg
Werkgroep Behoud R.K. Begraafplaats Dijkweg
Naarden
Oude Begraafplaats
Amersfoortsestraatweg 332
1401 CS Naarden
Stichting tot Behoud van de Oude Begraafplaats van Naarden
Nijmegen
Daalseweg
Daalseweg 237
6521 GK Nijmegen
Neerbosch
Dennenstraat 125
6543 JR Nijmegen
Stenenkruisstraat
Prins Bernhardstraat 15
6521 AC Nijmegen
Stichting In Paradisum
Obergum
Hof van Obergum
Ranumerweg z/n
9951 ST Winsum
Werkgroep Obergumer begraafplaats
Oisterwijk
Joodse Begraafplaats
Hondsbergselaan
5062 JR Oisterwijk
Stichting Behoud Joodse Begraafplaats Oisterwijk
Oosterbeek
Begraafplaats Fangmanweg
Fangmanweg 21
6862 EH Oosterbeek
Stichting Begraafplaats Fangmanweg Oosterbeek
Purmerend
Oude Begraafplaats
Nieuwstraat, 1441 Purmerend
Stichting Behoud en herstel Oude Begraafplaats Purmerend
Kerkhof Overweersepolderdijk
Overweersepolderdijk 24, 1442 AC Purmerend
Stichting Kerkhof Overweersepolderdijk
Rheden
Oude Begraafplaats De Pinkel
Pinkelseweg 2, 6991 GJ Rheden
Stichting Oude begraafplaats De Pinkel
Rockanje
Maria Rust
Zeeweg 2
3235 AX Rockanje
Werkgroep Maria Rust
Roermond
Oude Kerkhof (De aje kirkhaof, nabij Kapel in ’t Zand)
Weg langs het kerkhof,
6045 AN Roermond
Stichting Oude Kerkhof
Roosendaal
RK Begraafplaats
Kalsdonksestraat 124E (Bredaseweg)
4702 ZH Roosendaal
Algemene Begraafplaats
Bachlaan 1, 4702 KD Roosendaal
Stichting Begraafplaatsen Roosendaal
Tiel
WINNAAR GOUDEN TEREBINTH 2018
Ter navolging
Lingedijk 1
4001 XH Tiel
Joodse begraafplaats
Voor de Kijkuit
4001 HG Tiel
Stichting tot Instandhouding van Historische Begraafplaatsen in Tiel en Omstreken
Valkenswaard
Oude Begraafplaats
Kerkhofstraat,
5554 HG Valkenswaard
Stichting Op den Rösheuvel
Veenendaal
Gedenkpark De Oude Begraafplaats
Weverij z/n
3901 WJ Veenendaal
Historische Vereniging Oud Veenendaal
Velp
Oude Begraafplaats
Reinaldstraat 20
6883 HN Velp
Stichting Oude Begraafplaats Reinaldstraat Velp
RK Begraafplaats
Bergweg 11
6881 LL Velp
Stichting Behoud RK Begraafplaats Bergweg Velp
Zeist
Oude Algemene Begraafplaats Zeist
Bergweg 21-23
3701 JJ Zeist
Stichting Oude Algemene Begraafplaats ‘De Kleine en de Groote’
Zwolle
Begraafplaats Bergklooster
Bergkloosterweg 92
8034 PS Zwolle
Vereniging Begraafplaats Bergklooster
Musea
Nederlands Uitvaart Museum
Kruislaan 124
1097 GA Amsterdam
open: wo-zo 11.00-17.00 uur
Drents Graftrommelmuseum
Bergveenweg 1
9341 TE Veenhuizen
open: do 11.00-17.00 uur
Graftrommelmuseum Goor
Algemene Begraafplaats Goor
Markeloseweg 135
7471 JD Goor
open: april-oktober eerste zo van de maand 14.00-16.00 uur
Museum Thomas op Bergklooster
Bergkloosterweg 92
8034 PS Zwolle
open: afspraak via beheerder info@bergklooster.nl
Overige links
Overzichtskaart begraafplaatsen Nederland (RCE)
Lijst met begraafplaatsen bij (psychiatrische) instellingen
Kloosterbegraafplaatsen in Nederland (Stichting Dodenakkers)
Themanummer Kloosterbegraafplaatsen (Terebinth, tijdschrift voor funeraire cultuur)