Funeraire wandeling Geldermalsen
Het Gelderse Malsen, niet te verwarren met het Malsen dat behoorde tot het graafschap Buren ligt aan de Linge, de ‘lange’ rivier de van oost naar west door de Betuwe stroomt. Eén van de beeldbepalende gebouwen van Geldermalsen is de imposante Centrum- of Suitbertuskerk aan de Kerkstraat.
Foto Vienden van de Centrumkerk
De oorsprong van de kerk ligt rond 700, toen hier door Suitbertus het evangelie werd gebracht. In de 7de-eeuw werd hier een tufstenen kerkje gebouwd en drie eeuwen later verrees het huidige gebouw, deels met de oude tufstenen muren. In de kerk bevindt zich achter het koorhek zich een witmarmeren zerk. In 1684 lieten Jacob van Borssele van der Hooge, Heer van Geldermalsen, en Maria van Varick, dit grafteken maken, Van Borssele overleed op 19 augustus 1685, zijn vrouw in 1707. De mannenkop rechtsonder op de zerk is een leeftijdskop: de vier leeftijden van een mens. Meestal zijn dat vier koppen op de hoeken: als jongeling, als volwassene, als grijsaard en een doodshoofd. Hier zijn alleen het doodshoofd en de grijsaard aanwezig. Een aantal zerken, dateert uit de 17de en 18de eeuw.
Dorpsbegraafplaats
Niet ver van de Suitbertuskerk ligt aan de D.J. van Wijkstraat, de oude weg naar Tiel. de oude begraafplaats uit 1827. ‘Een poorte die ten hemel leidt, is ’t onverbidlyk graf. ’t Is de ingang tot die zaligheid, die Christus leer ons gaf.’ Deze stichtelijke woorden staan op de toegangspoort van de Oude Begraafplaats. Het zijn regels van Edmond Willem van Dam van Isselt (1796 -1860), die hier op 15 februari 1860 werd begraven. Van Dam van Isselt was een bekend politicus en dichter. Hij woonde in Huis Ravestein, een voorname adellijke woning die echter in 1916 werd gesloopt.
Tussen 1850 en 1860 werd de begraafplaats uitgebreid. De sloot aan de achterzijde werd gedempt en het terrein vergroot tot aan de Lingedijk. Achter het gietijzeren hek ligt een kleine ommuurd terrein. Twee monumentale rode beuken sieren het hoofdpad. Vandaag de dag oogt de begraafplaats als een kleine stadstuin met een grasveld, slingerende paden, enkele fraaie hoge bomen en, in het achterste deel, staande en liggende stenen, een zerkenveld, een obelisk en enkele grafkelders. In de 19de en begin 20ste eeuw werden hier ongeveer 800 inwoners uit Geldermalsen, een klein agrarisch dorp aan de Linge, begraven. Onder hen bevonden zich burgemeesters, wethouders, schoolhoofden, raadsleden en predikanten. Op het eerste veld, nu een grasveld met een eenzame steen, werden vooral kinderen begraven. In 1939 werd de Nieuwe Begraafplaats aan de Emmalaan geopend. Op de oude begraafplaats vinden alleen nog maar bijzettingen plaats.
Nieuwe begraafplaats
Op 400 meter afstand van de oude begraafplaats ligt in een parkje aan de Emmalaan de ingang van de nieuwe begraafplaats. West-Betuwe is een gemeente zonder veel aandacht voor begraafplaatsen. Een standaard informatiebord met als titel ‘Begraafplaats Geldermalsen’, waarin een plattegrond en bericht over ruimingen die na 1 november worden uitgevoerd hangen, is voldoende.
Direct bij binnenkomst valt het graf van Jhr. Gillis Valckenier von Geusau (1878-1931) op. Hij was ban 1918-1931 burgemeester van Geldermalsen 1918-1931.
De begraafplaats die ingericht is in twee halve cirkels, die door de brede oprijlaan wordt gedeeld in kwart cirkels. Het voorste is het oude gedeelte en telt enkele grote solitaire bomen en heeft een open karakter. Het tweede deel is iets beslotener door hagen tussen de grafrijen, de bomen zijn langs de assen geplaatst. Het achterste is bestemd voor een toekomstige uitbreiding welke in gebruik is als weide.
Joodse begraafplaats
De Joodse begraafplaats ligt aan de Meersteeg. De kleine begraafplaats bestaat uit slechts bewaard gebleven grafstenen. Als stichter van de begraafplaats wordt de familie Beem genoemd. Op de begraafplaats zijn twee graven die deze naam dragen: Johanna Beem-van Leeuwen en Salomon David Beem. Op de grafsteen van Johanna Beem staat te lezen: Medestichteres der Israeliet. Gemeente Geldermalsen. De begraafplaats werd in 1935 aan joodse gemeente in Tiel overgedragen.