Funeraire wandeling Rustoord Nijmegen
‘Rustoord. Onderdeel van Monuta. Postweg 60. Algemene begraafplaats. Uitvaartcentrum’ staat er op een groot bord in de bekende Monuta huisstijl bij de entree te lezen. Een statig poortgebouw gaf destijds de rouwkoets toegang tot de begraafplaats. Het kantoor van de begraafplaats beslaat het linkerdeel van het poortgebouw, het uitvaartcentrum het rechter. In de poort hangt een mooi gedicht:
Rustoord
Gwijde plek van stillen vrede.
Ook na des levens bangsten strijd.
Deel gij uw troost en droeve moede.
Die hier der scheiding smarte lijdt.
En onder stil geslaakte bede.
Zijn bloem zijn traan den doode wijdt
Hem ruische hier een stem in de ooren:
Alwat ooit werd uit God geboren.
Gaat niet in ’t stervensuur verloren.
Het overwint en lot en tijd!
B. ter Haar Bz*
in zijn verhaal Romantisch protestants begraafpark in katholieke stad lyrisch over deze plek. En daar is geen woord van gelogen. De begraafplaats is allang niet meer protestants en Nijmegen niet langer een katholiek bolwerk, maar Rustoord heeft al deze maatschappelijke veranderingen overleefd. Het romantische karakter is in de kern van het park behouden gebleven. Slingerende lanen, minirotondes en fraaie boomgroepen wisselen elkaar af. De vakken zijn gemarkeerd met fraaie uitgesneden letters in ijzeren platen waarbij de moderne bordjes (‘Ransuil’, ‘Steenuil’) schril afsteken. Het duurt even voordat ik doorheb dat dit markeringen voor grafvakken zijn en geen natuurwijzers. En dan zijn er ook nog de bordjes met QR-codes die je naar verhalen over historische figuren leiden.
Op de begraafplaats vind je nog meer bezoekersvriendelijke bordjes: ‘gereserveerd’, ‘optie’, ‘beschikbaar’ en ‘aangekocht graf’ op lege plekken. Ook bij de graven van Bekende Nijmegenaren staan bordjes met een korte biografie van de betreffende persoon of – handiger – een QR-code. En bij het het ingetogen monument Voor het nooit verloren Kind lees je over de kinderen die nooit een begrafenis hebben gehad en nooit hun verjaardag hebben gevierd.
Hofje
Vlak bij de ingang ligt een intiem hofje met zes verweerde en groen uitgeslagen grafstenen in de vorm van een halve cirkel. En zo vind je meer kleine verrassingen: de urnentuin met cortenstalen omranding, de herinneringsbomen, de hergebruikte graven en de vele windvangers. De paden heten Eeuwigheidslaan, ’t Hemeltje of Het laatste pad, fantasierijker dan Kastanjelaan of Hoofdpad.
Een grafmonument trekt mijn aandacht: het imposante marmeren mausoleum dat aan een tempel doet denken. Onder het timpaan staan vijf urnen op een rij. Twee zuilen dragen het driehoekige dak met een bronzen ouroboros en een alfa met omega. Boven de middelste urn valt nog net ‘HJ vd Sijp 1889-1906’ te ontcijferen met daarboven het familiemonogram ‘vdS’. En laat hier nu net geen bordje of QR-code staan. Wie waren de Van der Sijps? Na enig zoekwerk vind ik in Open Archieven: Henri Jacob van der Sijp, overleden op 2 februari 1906, 16 jaar oud, zonder beroep. Wie was deze jongen en waarom overleed hij zo jong?
Maar bovenal heerst er rust. Hoewel ingeklemd tussen twee doorgaande wegen, waan je je ver weg van de bewoonde wereld. Vogels fluiten en eekhoorns zitten elkaar achterna in de bomen. Verdwalen kan bijna niet, wegwijzers wijzen je de weg. Wat wel ontbreekt is een goede plattegrond – er hangt een bijna onleesbaar exemplaar in de informatiekast. Maar er zijn wel toiletten en – als het weer meezit – een kopje koffie op het terras.
Schuin tegenover Rustoord ligt het Joodse Rustoord: Beth Chajiem. Maar op zaterdag is het Huis der Levenden het rijk van de doden.
Begraafplaats Rustoord
In gebruik vanaf 1897
Postweg 60, 6523 LD Nijmegen
www.monuta.nl/vestiging/begraafplaats-rustoord
Open: nov-feb 8.00 tot 18.00 uur; mrt-okt 8.00-20.00 uur.
De wandeling over begraafplaats Rotsoord is te lezen in Over de groene zoden 2
* Barend ter Haar (1831-1902) was een predikant o.a. in Nijmegen. Daarnaast was hij dichter en letterkundige. Hij ligt begraven op Rustoord.