Gemeentelijke begraafplaats Stroeërweg in Hippolytushoef (Stroe)

Begraafplaats Stroe

Stroe op Wieringen, een paar kilometer ten noodoosten van Hippolytushoef, is een van de oudste dorpen op Wieringen. Het is een idyllisch gelegen langgerekt dorp op de stuwwal met enkele traditionele Wieringer boerderijen. Aan de rand van het dorp staat aan een kruispunt op een kleine verhoging een prachtig kapelletje, genaamd de Heidense Kapel. Rond de kapel ligt een eeuwenoud kerkhof. De huidige kapel is in 2016 gebouwd door vrijwilligers. Het is uit tufsteen opgetrokken, gebouwtje dat elke dag geopend is.

De Heidens Kapel in de middeleeuwen

Heidense kapel
De begraafplaats ligt fraai in het zacht glooiende landschap van Wieringen. De historie van de plek is verweven met legendes en verhalen. Willibrord, de apostel der Friezen, zou al in 704 deze plek gekerstend hebben met een klein houten kerkje. Veel later verrees hier een tufstenen kerk gewijd aan Willibrord. Boven de noormannenpoort in de noordmuur was de afbeelding van een zwijn zichtbaar.

Noormannenpoort
Een noormannenpoort is (meestal) een dichtgemetselde poort van ongeveer anderhalve meter hoogte aan de noordzijde van een kerkgebouw, die veel voorkomt bij middeleeuwse kerken in Friesland, Groningen en Oost-Friesland.

Deze afbeelding was onderwerp van verscheidene legenden die de volksnaam ‘Heidense kapel’ – gangbaar na de Reformatie – verklaart. En van de legendes betreft de Germaanse god Freyr die vruchtbaarheid en voorspoed beloofde. Zijn attribuut was een zwijn met gouden borstels. De kerk raakt in verval en werd in 1878 gesloopt om in 2016 als ‘Heidense kapel’ te herrijzen. Enkele zerken die in de vloer van de oude kapel lagen, zijn bewaard gebleven.

Kerkhof
Een witte poort geeft toegang tot het kerkhof. Op de boog boven het hek staat de tekst “Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren” te lezen. Links van het hek is een klaphek. Voor dit hek staat een klein informatiebord waarop summier de geschiedenis van de Heidense kapel wordt verteld. Rond het kerkhof liep vanouds een pad. Na de sloop van de kerk in 1871 werd op de vrijgekomen plek een houten dodenhuisje gebouwd. In de jaren 1990 werd door de toenmalige gemeente Wieringen het kerkhof heringericht: grafmonumenten werden geruimd en verplaatst waardoor de huidige indeling met langwerpige eilanden en paden ontstond.

Symboliek op de begraafplaats van Stroe

Oud en hedendaags
De nieuwe grafvakken (eilanden) variëren in grootte en samenstelling, zowel qua ouderdom als materiaalgebruik. Voorheen lag er rond de kerk en later het dodenhuisje een groot veld. In sommige vakken staan voornamelijk eenvoudige hardstenen stèles, in andere overheersen moderne monumenten. In een aantal vakken staan niet alleen hardstenen stèles, maar ook nieuwe. De afwisseling van klassieke en hedendaagse grafstenen leveren een levendig beeld op en werkt beslist niet storend. Het laat zien dat het kerkhof nog steeds wordt gebruikt én gekoesterd.
Aan de oostkant van het kerkhof ligt een nieuwe urnentuin met houten meerpalen en gebroken grafstenen als karakteristiek elementen. Een lage haagbeuk zorgt voor de afscheiding van het pad. Meerpalen kom je ook op veel graven tegen.

Wieringen kent nog vijf andere begraafplaatsen
Begraafplaats Zandburen #2 bestaat sinds 1936. De begraafplaats ligt aan de aan de noordkant van het dorp. De begraafplaats rondom de Hervormde kerk #3 in het centrum van Hippolytushoef (Kerkplein) is niet meer in gebruik. Hier krijgen oude (familie)monumenten een plekje. Begraafplaats achter de Rooms Katholieke kerk #4 in Adres: Hoofdstraat 12, Hippolytushoef. De Begraafplaats rond de Nicolaaskerk #5 in Westerland. De Hervormde Begraafplaats rond de Michaëlskerk #6 in Oosterland

Bronnen

  • Kaart
  • Odyssee Reisgids Wieringen
  • Inventarisatie opvallende grafbedekkingen op de gemeentelijke begraafplaatsen in de gemeente Hollands Kroon. Bureau Funeralia IJsselstein, juli 2021
  • Bezoek begraafplaats 17-03-2024
  • Heidense Kapel Wieringen, www.heidensekapel.info
  • Kijk ook: Een begrafenis op Wieringen