Bereid uw huis, want gy zult sterven*
Aan de Polredijk, de oude zeedijk tussen Veere en Vrouwenpolder, duikt voor de laatste bocht voor het dorp Vrouwenpolder, de Noorddijk op. Na enkele honderden meters ligt verscholen tussen de dijk en de duinen langs het Veerse Meer een kleine begraafplaats. Een hek, informatiebord en enkele grafstenen zijn de stille getuigen van de geschiedenis van Vrouwenpolder. Tussen 1884 en 1954 werden op deze begraafplaats 430 mensen begraven. Het waren vooral inwoners uit het dorp, drenkelingen, militairen uit de Tweede Wereldoorlog en slachtoffers van de inundatie van Walcheren in 1944.
‘Op 19 juli 1847: onbekend uit zee aangespoeld lijk.’
Overlijdensregister van de voormalige gemeente Vrouwenpolder
Vanaf het ontstaan van de parochie in Vrouwenpolder, de huidige Pelgrimskerk aan Fort den Haakweg, werden de overledenen begraven op het kerkhof rond de kerk. De geschiedenis van de kerk gaat terug tot de 14de eeuw, maar in 1623 werd de kerk die in 1572 grotendeels verwoest was, weer opgebouwd. In 1873 kwam de begraafplaats, die eigendom was van de Hervormde Gemeente, in handen van de burgerlijke gemeente. Al toen kon op de gedeelten ten noorden, westen en zuiden van de kerk niet meer worden begraven. Ook het oostelijke deel dreigde vol te raken.
In 1883 was er nog maar plaats voor drie overledenen. De gemeente moest met spoed op zoek naar een locatie voor een nieuwe begraafplaats. In 1883 kocht de toenmalige gemeente Vrouwenpolder een stuk grond langs de Noorddijk. Het terrein was 19 are bij 62 centiare (175 bij 50 meter), ‘droog en geschikt, omringd door beplanting’. Het terrein werd ingericht, het lijkenhuisje verplaatst van het oude kerkhof naar de Noorddijk en de ingang voorzien van een hek. Op 29 februari 1884 vond de eerste begrafenis plaats, een kindje van vijf maanden.
In 1954 werd de huidige begraafplaats aan de Zoekweg geopend. De begraafplaats aan de Noorddijk verloor haar functie en raakte door achterstallig onderhoud in verval en in vergetelheid. In 2019 werd de begraafplaats door vrijwilligers grondig gerestaureerd en werd het groen onder handen genomen. Een jaar later werden een bankje en een informatiepaneel geplaatst.
Graven
Tussen 1884 en 1954 zijn er 430 mensen begraven: 286 volwassenen en 144 kinderen. Slechts van elf personen zijn de zerken of steles bewaard gebleven. Veel overledenen kregen geen grafmonument; hun graf werd gemarkeerd met een houten paaltje met een nummer. Of er op de begraafplaats is geruimd, is niet bekend. Naast inwoners van Vrouwenpolder werden er ook mensen van elders begraven. Zo zijn er tijdens de Eerste Wereldoorlog de aangespoelde lichamen van vier onbekende mannen begraven. Tussen 1944 en 1946, toen veel dorpen op Walcheren onder water stonden, werden er mensen uit de omliggende dorpen aan de Noorddijk begraven. In november 1944 werden er twee Britse militairen begraven. Zij werden later overgebracht naar de oorlogsbegraafplaats in Bergen op Zoom. Ook werden twee Duitsers op de begraafplaats begraven.
Aan de rechterkant bij de ingang ligt het graf van Frits Lensvelt sr (1886-1945). Deze ontwerper/kunstenaar woonde in het 17de-eeuwse Dijkhuis aan de Polredijk tussen Vrouwenpolder en Veere. Lensvelt werd vooral bekend als decorontwerper
Bronnen:
Zeeuwse Ankers, Begraafplaats Noorddijk; Bezoek Begraafplaats Noorddijk, 14 oktober 2023; De Wete, tijdschrift van de Heemkundige Kring Walcheren.
Geef een reactie